De term "preventie" verwijst naar activiteiten die gericht zijn op het stoppen of verminderen van negatieve handelingen en gedragingen, terwijl tegelijkertijd positieve worden bevorderd. In wezen gaat het erom onze toekomst te beschermen, vooral de gezondheid en het welzijn van de komende generaties.
Een gebied waar preventie een cruciale rol speelt, is in de vroege levensfasen, omdat tal van ziekten die zich in de volwassenheid manifesteren, hun oorsprong hebben in ontwikkelingsproblemen die zich tijdens de vroege levensfasen voordoen.
Richting het einde van de 20e eeuw begonnen pediatrische klinische instellingen zich meer te richten op aandoeningen zoals stemmingsstoornissen, misbruik van middelen en blootstelling aan geweld, waarbij ze deze bestempelden als de "Nieuwere Morbiditeiten". Onder de problemen die onder deze noemer vallen, vallen problemen gerelateerd aan school, waaronder leerproblemen en aandachtsproblemen, stemmings- en angststoornissen bij kinderen en adolescenten, en de alarmerende toename van zelfmoord- en moordcijfers bij adolescenten. Daarnaast zijn er zorgen over de aanwezigheid van vuurwapens in huishoudens, schoolgeweld, misbruik van drugs en alcohol, evenals de alomtegenwoordige invloed van media op zaken als geweld, obesitas en seksuele activiteit.
De Ontwikkelende Hersenen en Giftige Stress
Wetenschappers erkennen al lang dat de eerste 1.000 dagen van het leven, van conceptie tot 2 jaar, cruciaal zijn voor de vorming van de zich snel ontwikkelende hersenen. Het is een goed vastgesteld feit dat deze verbindingen adequate voeding en stimulatie vereisen. Echter, recent onderzoek heeft een derde essentieel element aan het licht gebracht - bescherming en preventie tegen geweld en trauma.
Vroegtijdige blootstelling aan traumatische ervaringen kan leiden tot giftige stress, resulterend in intense en langdurige activatie van de stressreactiesystemen van het lichaam, vooral wanneer er een gebrek is aan bescherming en ondersteuning van volwassenen.
Voorbij zichtbare gedragsveranderingen op korte termijn kan giftige stress bij jonge kinderen leiden tot minder zichtbare maar permanente veranderingen in de structuur en functie van de hersenen wanneer geschikte maatregelen voor traumapreventie ontbreken. De kneedbaarheid van de foetale, zuigelingen- en vroege kinderhersenen maakt het bijzonder vatbaar voor chemische invloeden. Groeiend bewijs suggereert dat aanhoudend hoge niveaus van stresshormonen de ontwikkeling ervan kunnen veranderen, resulterend in anatomische veranderingen en fysiologische ontregeling die kunnen leiden tot latere leer- en gedragsstoornissen. Het legt ook de basis voor stressgerelateerde chronische lichamelijke en geestelijke ziekten.
Identificatie van de Oorsprong van Volwassen Ziekten
Het identificeren van de oorsprong van volwassen ziekten en deze vroeg in het leven aanpakken door middel van adequate preventie zijn cruciale stappen om ons huidige gezondheidszorgsysteem te verschuiven van een model van "ziektezorg" naar een model van "welzijnzorg". Zo zijn mensen met een geschiedenis van traumatische ervaringen in hun jeugd eerder geneigd om op jongere leeftijd te beginnen met drinken en het als een coping-mechanisme te gebruiken voor de stress die het trauma veroorzaakte.
Gevolgen van het Verwaarlozen van Preventie van Kindertijdstrauma
De biologische manifestaties van giftige stress kunnen onder meer een aangetaste immuunfunctie en meetbare verhogingen van ontstekingsmarkers omvatten. Deze zijn geassocieerd met aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, virale hepatitis, leverkanker, astma, chronisch obstructieve longziekte, auto-immuunziekten, tandheelkundige gezondheidsproblemen en depressie, onder andere. Giftige stress in de vroege kindertijd vormt niet alleen een risico voor gedragsveranderingen op korte en middellange termijn, maar kan ook direct biologische schade veroorzaken met levenslange gevolgen. Het kan worden gezien als de trigger voor een fysiologisch of biologisch geheugen dat een risico met zich meebrengt ver voorbij het punt van oorsprong, waardoor preventie noodzakelijk is.
Los van het effect op individuen is het aanpakken van de enorme sociale en economische kosten van giftige stress en de gevolgen ervan essentieel voor de samenleving als geheel. Deze kosten strekken zich uit van het niveau van burgerparticipatie en de impact op het gemeenschapsleven tot de gezondheid en vaardigheden van de beroepsbevolking en het vermogen van de natie om te slagen in een mondiale economie.
Wanneer de biologische systemen van een kind worden versterkt door positieve vroege ervaringen, is de kans groter dat ze zich op de juiste manier ontwikkelen, groeien en gezonde volwassenen worden. Een goede gezondheid in de vroege kindertijd legt een solide basis voor het opbouwen van een sterke hersenarchitectuur en het verwerven van een breed scala aan leervaardigheden en capaciteiten. Dit vormt de pijlers van een welvarende en duurzame samenleving die investeert in haar menselijk kapitaal en het leven van haar kinderen waardeert. Het voorkomen van kindertrauma is inderdaad een cruciale stap om bij te dragen aan een betere samenleving.
Het begrijpen van hoe kindermishandeling het risico op verschillende psychiatrische, fysieke en medische aandoeningen verhoogt, is essentieel voor het voorkomen, anticiperen of behandelen van de gevolgen van misbruik en verwaarlozing. Kinderen die misbruik, verwaarlozing en nadelige ervaringen in hun kindertijd meemaken, lopen ook een verhoogd risico op negatieve gezondheidsgevolgen en bepaalde chronische ziekten in de volwassenheid.
